LỢI NHUẬN CỦA THÔNG THÁI VÀ TINH KHÔN
Mùa xuân 1986, Microsoft lần đầu tiên xuất hiện trên bảng niêm yết tại Wall Street. Công ty của Lary Ellison - Oracle - xuất hiện trước Microsoft một ngày. Một tuần sau, công ty của Scott McNealy - Sun Microsystems - ăn mừng sự kiện tương tự. Lúc đó ba công ty chưa hề có ý “chém giết” nhau.
Bước vào Wall Street
Sun là công ty sản xuất phần cứng. Bước đột phá của Sun là mạng máy tính với máy chủ trị giá 5.000 USD được nối với nhiều máy khác.
Sun được bốn người thành lập: một thiên tài đến từ Đức - Andy Bechtolsheim; một người nữa có khuôn mặt khó coi từng danh trấn giang hồ làng viết phần mềm đến từ Berkeley - Bill Joy; và hai người tốt nghiệp MBA đến từ Stanford là Scott McNealy và Vinod Khosla.
Nhân viên Sun ăn mừng ngày đầu tiên công ty xuất hiện trên Wall Street trong không khí thân thiết tình anh em. McNealy thuê hẳn hai cái lều và đặt vài vại bia.
Mỗi thành viên chính thức của công ty, gồm cả nhân viên văn phòng và công nhân lắp ráp, đều sở hữu ít nhất là một phần của công ty. Do vậy không có lấy một lời càu nhàu sau lưng nào và tất cả đều ăn mừng vận đỏ.
Màn ăn mừng tại Oracle có vẻ bình thường với không khí trầm lắng. Họ uống champagne đắt tiền bằng chiếc cốc nhựa. Vài người khác hứng chí hơn bắt đầu khui Dom Pérignon.
Thành phần được tuyển vào làm việc sau này tại Oracle, đặc biệt giới nhân viên cấp thấp, lại tỏ ra phớt tỉnh. Đương nhiên rồi, họ đâu có gì để vui mừng khi không hề nắm giữ cổ phần nào trong Oracle. Thậm chí một số người còn cảm thấy buổi tiệc bị phá hỏng bởi các quả nho chua loét.
Phần Microsoft, Bill Gates tổ chức lễ mừng thân mật tại công ty. Với việc có mặt tại Wall Street, Ballmer đã thu lợi 48 triệu USD, ít ra là trên giấy tờ. Paul Allen, rời công ty năm 1982 khi ông phát hiện mắc bệnh ung thư gan, thu lợi 172 triệu USD. Cổ phần mà Gates tặng cha mẹ ông bấy giờ trị giá hơn 3 triệu USD. Riêng Gates, nắm giữ 45% cổ phần, thu lợi 350 triệu USD.
Bill Gates đã chuẩn bị chiến dịch đánh bóng công ty nhân sự kiện hiện diện ở Wall Street bằng cách mời phóng viên Fortune tìm hiểu về công ty. Ba tuần sau ngày ra mắt của Microsoft ở Wall Street, Gates đã xuất hiện trên bìa Fortune. Nên nhớ bốn nhà sáng lập Sun rất giàu sau khi công ty ra đời nhưng không giàu bằng lúc họ có mặt tại Wall Street. Điều hành công ty sản xuất phần cứng, bốn nhà sáng lập Sun đã cùng nắm 20% lợi nhuận. Tuy nhiên, sự ra mắt của Sun tại Wall Street chỉ được đăng trên trang 104 tờ Business Week và không có ảnh.
Con cưng của báo chí
Cổ phiếu Microsoft đã tăng gấp ba trong một năm. Và khi giá cổ phiếu đạt 91 USD vào tháng 3-1987, Gates chính thức thu lợi hơn 1 triệu USD. Đó là một vòng mới trong vòng quay lợi nhuận của Gates, nhanh hơn nhiều so với các tiền bối như Henry Ford, John D. Rockefeller và Andrew Carnegie. Tất cả đều tạo dựng cơ đồ kếch sù ở độ tuổi còn rất trẻ. Tuy nhiên, Gates - ở tuổi 30 - là người trẻ nhất tích lũy được nhiều đến như vậy.
Time, tuần báo từng khăng khăng Gates là tên hacker rẻ tiền hơn là nhà doanh nghiệp chững chạc, bây giờ tuyên bố ông ta là Thomas Edison của thời đại mới. Fortune, tờ tạp chí mà giới biên tập đều sáng mắt khi thấy tiền giống như các vị biên tập của tờ Playboy trố mắt trước những bộ ngực hở hang vĩ đại, đã nhấn mạnh thêm chi tiết rằng con người tham công tiếc việc này - đại thiếu gia Bill Gates - là “người đàn ông lý tưởng nhất của phụ nữ”.
Tuy nhiên, tích lũy được một gia tài như Gates chỉ trong thời gian ngắn thì cần một lời giải thích. Lời giải thích được đưa ra nhiều nhất là người đàn ông trẻ này có bản chất kiên cường và tham vọng mà theo Fortune là “(bản chất đó đủ để) có thể khiến một tên trộm trở thành một nhà tư bản”.
Một giọng nói the thé của một người mới 20 tuổi - từng đưa ra khẩu hiệu “một chiếc vi tính trên bất kỳ bàn làm việc nào hay trong bất kỳ ngôi nhà nào đều sẽ chạy phần mềm Microsoft” - đúng là khẩu khí của một kẻ tinh khôn và thông thái.
Trong băng video gửi đến các nhân viên năm 1990 có tựa là Shipping software (Cung ứng phần mềm), Chris Peters huấn luyện các nhân viên Microsoft cách làm việc hiệu quả nhất tại công ty. Nguyên tắc chủ đạo là gì? Liên tục báo cáo với Bill:
“… Các bạn không bao giờ nên giấu giếm Bill điều gì, bởi vì ông ấy rất nhạy bén trong việc nhận biết mọi việc đang diễn ra. Nhưng các bạn phải kiên định, và các bạn nên có thái độ phản ứng gay gắt với ông ấy. Lời khuyên duy nhất của tôi là các bạn phải được những lập trình viên rất, rất, rất giỏi của các bạn tháp tùng khi đi họp để những người này có thể trích dẫn những điều lý giải hùng hồn nhất và thậm chí họ có thể chôn vùi ông ấy trong hàng đống dữ kiện… Đừng bao giờ thiếu những câu trả lời.Nhưng hãy mạnh dạn nói không. Bill tôn trọng cách nói đó”. Nhưng hãy mạnh dạn nói không. Bill tôn trọng cách nói đó”.
Từ đó về sau ông ta liên tục chiếm ngôi vị con cưng của báo chí và nếu tiểu sử ông ta ngày càng được thêm thắt thì các câu chuyện về tham vọng quá mức của ông ta cũng bắt đầu len lỏi vào bản tiểu sử xán lạn ấy. Bởi thế, tình trạng thù địch đối với Microsoft dần lan rộng đến mức tại buổi nấu ăn từ thiện năm 1987 ở COMDEX, món đậu của đội Microsoft đã bị mọi người la ó kêu dở không ngớt!
Phóng viên Randall Stross hoài nghi những câu chuyện anh nghe kể về sức mạnh trí tuệ của Microsoft khi lần đầu tiên anh đọc được một quyển sách viết về nó. Nhưng sau ba tháng tìm hiểu về công ty, Stross viết:
“Điều làm tôi kinh ngạc về Microsoft khi sâu sát với các hoạt động của nó không phải ở thị phần mà là sự suy nghĩ thực dụng và mãnh liệt của công ty này trong việc loan báo những quyết định. Tôi đã quan sát thấy không có những khẩu hiệu kiểu “chửi bới” như “Hãy suy nghĩ” treo trên tường như Công ty IBM đã từng thực hiện, nhưng tinh thần “Hãy suy nghĩ” đã thấm vào máu của từng nhân viên trong công ty. Đây là công ty của những con người thông minh, của sự quản lý tuyệt vời và của quá trình học hỏi không ngừng nghỉ”.
“Phân loại” chính mình, Gates chỉ nói: “Tôi không phải là nhà sư phạm mà chỉ là một anh học trò. Và một trong những điều tôi thích nhất trong công việc của mình đó là những người xung quanh tôi rất say mê học hỏi”. Còn Nathan Myhrvold, bộ óc tư duy sáng tạo hàng đầu của Microsoft, lại kết luận: “Bill không cảm thấy bị đe dọa từ những người thông minh, mà là từ những kẻ ngu ngốc”.
